Kondensen Nedir? Kondenserler

Kondenser nedir? sorusu için cevaplar arayacağımız bu yazımızda sizler de soğutucu sistemlerin önemli bölümlerinden biri olan kondenserler hakkında detaylı bilgiler edinebilirsiniz. Kondenser, soğutucu sistemlerin içerisinde yer alan bölümlerden biri olarak karşımıza çıkar. Soğutucu sistemler içerisinde soğutmayı sağlayan maddeler sistem içine gaz olarak giriş yapar ve bu sırada mevcut ısısını çevresine dağıtarak sıvı hale geçer. Soğutucu maddenin gaz halden sıvı hala geçtiği bölümün adına kondenser adı verilir.

Kondenser genel olarak soğutucu sistemlerin dış kısımlarında ya da yalıtım malzemelerinin iç kısımlarında bulunur. Düz borularda kıvrım sayısının artırılması ile yoğuşturucunun sahip olduğu ısıyı havaya bırakması daha kolay bir şekilde gerçekleşir. Bu sayede ise soğutucu maddenin aşırı derecede soğutulmuş bir sıvı haline geçmesi mümkün olur.

Gaz halindeki soğutucu akışkan soğutma işlemleri yapıldığı sırada kompresörde sıkıştırılır ve bunun yanında sıcaklığı ve basıncı da artırılmış olur. Daha sonra ise gaz halindeki akışkan kondenser içerisinde sıvı faza geçer ve bu sayede dış ortama ısısını aktarır. Bu şekilde evaporatörde ortamı soğutulması amacıyla içeri çekilen ısı ve kompresör içinde elde edilen ilave ısı, kondenser aracılığı ile mevcut sistemden üzerinden dış ortama aktarılır. Soğutma çevrimi ise belirtilen şekilde devam eder.

Kondenser Çeşitleri Nelerdir?

Soğutma sistemlerinde yer alan kondenserlerin farklı çeşitlerini olduğunu söylemek mümkündür. Buna göre günümüzde üretimi yapılan ve belirli bir kullanım alanına sahip olan kondenser çeşitleri 3 farklı şekilde karşımıza çıkar. Bunlar genel olarak aşağıdaki gibidir;

• Su Soğutmalı Kondenserler
• Hava Soğutmalı Kondenserler
• Evaporatif Kondenserler

Su Soğutmalı Kondenser

Bu tür kondenserler çoğunlukla büyük kapasiteye ihtiyaç duyulan soğutma sistemlerinde karşımıza çıkar. Ayrıca düşük sıcaklıklarda temiz suya ulaşılabilen ve aynı zamanda temiz suyun ucuz ve bol olduğu yerlerde çok fazla tercih edilir. Su soğutmalı kondenserlerin bu tür yerlerde hem kurulum hem de işletme masrafları açısından oldukça ekonomik bir yapı sergilediğini söylemek mümkündür.

Diğer yandan su soğutmalı kondenserlerin tasarım aşamasında kullanılan malzemelerin;

• ısıl geçirgenliği
• suyun kirlenme katsayısı
• kanat verimi
• su devresindeki basınç düşümü
• akışkanın aşırı soğuma seviyesi

şeklinde parametlere oldukça önemli bir konumda yer alır. Tabi aynı zamanda kondensere giriş ve çıkış yapan suyun sıcaklığının da debi üzerinde yapılan oynamalar ile ayarlanması gerekir. Buna göre kondensere giren ve çıkan su sıcaklıkları arasındaki farkın 3-6 oC arasında olması için suyun debisi ayarlanır.

Hava Soğutmalı Kondenser

Hava soğutmalı kondenserlerde gaz fazında soğutucu akışkan hava yer alır ve bu havanın soğutulması ile yoğuşturma işlemi gerçekleşir. Bu tür kondenserler genelde basit bir yapıya sahiptir. Ayrıca kurulum ve işletme masrafları açısından da düşük maliyet içerir. Bakım ve tamiri oldukça kolay olan hava soğutmalı kondenserler, pek çok soğutma sistemine uygulanabilmesi ile oldukça fazla tercih edilir.

Hava soğutmalı kondenserlerin kullanım alanları ise genel olarak aşağıdaki gibi karşımıza çıkar;

• Soğuk odalar
• Ev tipi ve ticari soğutucular
• Pencere tipi klima

Diğer yandan hava soğutmalı kondenserler üç farklı şekilde ısı transferi gerçekleştirir. Hava soğutmalı kondenserlerde ısı transferi aşamaları şu şekildedir;

• Kızgınlığın alınması
• Soğutucu akışkanın soğutulması
• Aşırı soğutma

Kondenserlerin görevi genel olarak yoğuşmayı sağlamak ve bunun yanında sistemde daha önceden elde edilen ısıyı dışarı atmaktır. Yoğuşma işleminin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmesi için kondenserin bazı teknik özelliklere sahip olması gerekir. Bu özellikler ise genel olarak aşağıdaki gibidir;

• Hava soğutmalı kondenserlerde tel, boru ve ya da kanatçık gibi malzemelerin yüksek ısı iletkenliğine sahip olması gerekir.
• Ayrıca korozyona karşı dirençli olmaları tavsiye edilir.
• Birim hacim ve birim zaman içerisinde en yüksek ısı transferlerini gerçekleştirebilecek şekilde tasarlanmaları gerekir.

Hava Soğutmalı Kondenser Çeşitleri

Hava soğutmalı kondenserler de kendi içerisinde iki farklı çeşide sahiptir. Bunlar;

• Tabii çekişli (statik) kondenserler
• Cebri çekişli (dinamik) kondenserler

olarak karşımıza çıkar. Bu iki tür kondenser çeşidinden statik olanları yani tabii çekişli olanları sessiz yapıda oldukları için genellikle evlerde çok sık kullanılan buzdolaplarında kullanıma alınır. Cebri çekişli yani dinamik kondenserler ise fanlı yapıda olmaları nedeniyle üst seviye bir soğutma kapasitesi ortaya koyarlar. Bu nedenle daha çok ticari amaçlı olarak pastanelerde, şarküteri muhafazasında ya da pencere tipi klimalar üzerinde soğutucu olarak kullanılırlar.

Evaporatif Kondenserler

Evaporatif kondenserlerde yoğuşma her zaman hava hareketi ve bunun yanında su spreyinin bir arada kullanılmasıyla sağlanır. Isı transfer serpantinine aralıksız olarak su püskürtülerek kondenser yüzeyi ıslatılır. Daha sonra ise buharlaştırıcı ve kompresörden sistem içerisine alınan ısı, kondenser aracılığı ile suya, havaya ve ıslak serpantin yüzeyinde bulunan havanın etkisi ile buharlaşan suya aktarılır.

Genel olarak bakıldığında evaporatif kondenserler çok hızlı kirlenir ve bunun yanında arızaya elverişli olduklarını söylemek doğru olur. Bu nedenle hem bakım hem de servis güçlükleri düşünüldüğünde son yıllarda kullanım oranı giderek azalmaktadır. Bunların yanı sıra evaporatif kondenserler üç farklı kısımdan meydana gelir. Bu kısımlar şu şekildedir;

• Soğutma serpantini
• Su püskürtme ve dolaşım sistemi
• Hava sirkülasyon sistemi

Bu tip kondenserlerin alt kısımlarında bir su deposu bulunur ve bu su deposundan sürekli bir pompa aracılığı ile su basılır. Nozullardan serpantin üzerine su püskürtülerek yüzeyin ıslatılması sağlanır. Bir yandan da hava, fan yardımı ile kondenser içine çekilir ve buradan yukarı çıktıktan sonra ıslak serpantin üzerinde bulunan suyun belirli bir kısmını buharlaştırır. Bu buharlaşma sonucunda ise sistemi tamamen terk eder.

Evaporatif kondenserlerde boru yüzeylerinde yeterli derecede ıslaklık elde edildiği durumlarda, ısı transferi oldukça ciddi miktarda artar ve bu nedenle çoğu zaman kanatsız düz borular kullanılır. Ayrıca bu tip kondenserler büyük kapasitelere ihtiyaç duyulan soğutma uygulamalarında ve bunun yanında bina dışına ya da çatı gibi alanlara yerleştirilirler.