Eşanjör Çeşitleri Nelerdir?

Kullanım alanlarına göre farklı model ve çeşitleri olan eşanjörler, temelde plakalı ve borulu eşanjörler olarak 2 grupta incelenir. Akışkanlar arasında ısı transferinde kullanılan eşanjörlerde en önemli faktör akışkan sıcaklığıdır.

Eşanjör Çeşitleri

Akışkan yoğunluğu (vizkositesi), akışkan sıcaklık seviyesi ve kıvamı ısı transferi şartlarını etkileyen özelliklerdir. Akışkanın en uygun ortamda ve en rahat şekilde hareket edebilmesi için farklı tasarımlarda eşanjör modelleri üretilmiştir. Bunlar;

 

1 Plakalı Eşanjörler

Günümüzde en çok kullanılan eşanjör tipidir. Plakalar kullanılarak çok sayıda eşanjör seri bir şekilde birbirine bağlıdır. Isı transferinin gerçekleşeceği plakalar arasında akışkanlar akar. Yüksek ısıdaki akışkandan düşük ısıdaki akışkana doğru ısı transferi olur. Akışkanların birbirine karışmadan ısı transferinin gerçekleştiği eşanjör tipleridir. Genelde süt endüstrisi başta olmak üzere alkollü-alkolsüz içecekler, meyve suyu ve yağ sanayinde tercih edilmektedir.

Plakalı eşanjörler de kendi aralarında farklı tiplerdedir.

 

  1. Contalı plakalı eşanjörler
  2. Kaynaklı plakalı eşanjörler
  3. Yarı kaynaklı plakalı eşanjörler
  4. Standart plakalı eşanjörler
  5. Geniş aralıklı plakalı eşanjörler
  6. Çift korumalı plakalı eşanjörler
  7. Evaparatör plakalı eşanjörler

 

Geniş bir kullanım alanına sahip olan contalı plakalı ısı eşanjörleri kimya ve petrokimya sanayi başta olmak üzere hijyenik endüstriyel uygulamaları ve denizcilik gibi birçok sektörde kullanılmaktadır. En yüksek ısı transfer katsayılarına sahiptir.

Kaynaklı ve yarı kaynaklı plakalı eşanjörler yüksek sıcaklıkların söz konusu olduğu ve bu sıcaklıklar nedeni ile contaların ömrünün kısa olduğu uygulamalarda contalı eşanjörler yerine tercih edilmektedir.

 

Standart plakalı eşanjörler günlük kullanımda standart uygulamalarda tercih edilir.

Geniş aralıklı plakalı eşanjörler, akışkan partiküllerinin yer aldığı bazı sektörlerde kullanılmaktadır. Bu partiküllerin kanalları tıkamadan ısı transferinin gerçekleşmesi beklenir. Bu nedenle geniş aralıklı plakalı eşanjörler kullanılarak yüksek verimde bir ısı transferi elde edilir.

 

Çift korumalı plakalı eşanjörler, iki akışkanın asla birbirine karışmadığı ve yüksek güvenlik gerektiren sektörlerde kullanılmaktadır.

 

Evaparatör plakalı eşanjörler, kimyasal proseslerde ve endüstriyel akışkanların ısı transferinde kullanılmaktadır. Konsantrasyon gereklerini yerine getiren eşanjör tipleridir.

2 Borulu Eşanjörler

Isı transfer yüzeyi plaka değil boru olan eşanjör tipleridir. Borulu ısı eşanjörleri, birçok farklı endüstri alanında kullanılan eşanjörler olup, kullanım alanına göre çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar;

 

  1. Doğrudan temaslı ısı eşanjörleri
  2. Paralel akış eşanjörleri
  3. Reküperatörler
  4. Rejeneratif eşanjörler

Doğrudan temaslı ısı eşanjörleri, sıcak-soğuk akışkanlar arasında doğrudan temaslı bir ısı alışverişinin olduğu eşanjör tipleridir. Aralarında bir bariyer olmadığından dolayı akışkanlar doğrudan karışır. Böylece ısı transferi yanında kütle transferi de eşzamanlı olarak gerçekleşmiş olur.

 

Paralel akış eşanjörleri, Sıcak ve soğuk akışkanların aynı yönde aktığı borulu eşanjör çeşididir. Sıcak ve soğuk akışkanlar aynı yönde akar ve bir müddet sonra sıcaklık farkı azalmaya başlar. Sıcaklık değişimi akışın başladığı noktadan itibaren başlar ve diğer uca kadar devam eder.

Reküperatörler, günümüzde en çok kullanılan borulu ısı eşanjör modelidir. Buz santrallerinde ve otomobil radyatörlerinde kullanılmaktadır.

 

Rejeneratif eşanjörler, en popüler borulu eşanjör tipi olup ısı yüzeyinden gelen ısının sırayla depolanıp çıkarıldığı eşanjörlerdir. Sıcak-soğuk akışkan akıntılarına ve akıntıların dışına yüzey dönüşümlü olarak taşınır. Sıcak ve soğuk akışkanlar zaman-zaman ısı yüzeyine girip çıkar.

Isı değişim şekline, tasarım özelliklerine, ısı transfer mekanizmalarına, akış şekillerine, yüzey kompaktlığına ve akışkan sayısına göre birçok eşanjör çeşidi bulunmaktadır. Tek geçişli, çok geçişli, iki akışkanlı, üç akışkanlı ve çok akışkanlı birçok eşanjör çeşidi bulunmaktadır. Çalışma prensibi olarak temelde aynı olup kullanım alanına göre çalışma şekli çeşitlenir. 

 

Sosyal Medyada Paylaş

Bir Cevap Yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Tüm Yorumlar