Buhar kazanı nedir; buhar kazanı, yüzeylerinin bir tarafında ısı alan akışkan olarak su bulunan ve diğer tarafında ise ısı veren bir yakıtın yakılması neticesinde oluşan alev-duman gazlarının dolaştığı yolları bulunduran kapalı basınçlı kaplardır.
Günümüz modern tesislerinde buhar kazanı, sıvı-gaz yakıtların kullanıma geçmesi ile pek çok işletme için ekonomik ve hızlı bir enerji kaynağı olarak vazgeçilmez düzeyde kendisine yer bulmuştur. Bununla beraber büyük buhar sarfiyatları gerektiren ve ani buhar çekimi fazla olan tesislerde özellikle tercih edilmektedir.
30 t / h, 25 bar işletme basıncı düzeyine kadar alev-duman borulu skoç tipi buhar kazanı ya da su borulu buhar kazanı, daha yüksek kapasitelerde ise genellikle su borulu buhar kazanı tercih edilmektedir.
Buhar Kazanı Çeşitleri
Buhar kazanları, kullanım alanları ve kullanım amaçları doğrultusunda kendi içerisinde sınıflandırılmıştır. İşletmenin ihtiyaçları doğrultusunda doğru buhar kazanı seçimi yapmak son derece önemlidir.
Üç Geçişli Skoç Tipi Buhar Kazanı
Ülkemiz ve dünya endüstrisinde orta büyüklükteki kapasiteler için en yaygın olarak kullanılan buhar kazanı çeşididir. Bu tip buhar kazanlarında külhan adı verilen kısım büyük kapasitelerde genellikle ondüleli olarak yapılır. Bu sayede yanma hücresinin ısı etkisi ile boyuna uzaması önlenmiş ve dıştan basınca karşı mukavemeti arttırılmış olur. Kullanım alanları şu şekildedir;
- Buhar Türbinleri
- Buharlı ısıtma sistemleri
- Kimyasal prosesler
- Gıda endüstrisi
- Gübre endüstrisi
- Kâğıt endüstrisi
- Rafineriler
Üç Geçişli Skoç Tipi Buhar Kazanı Avantajları
- Ani buhar çekimlerini karşılayabilir
- Geniş bir buharlaşma yüzeyine ve buhar hacmine sahiptir
- Ondüleli ve büyük yanma yüzeyine sahiptir
- Duman borularına, cehennemlik ve su taraflarına müdahale edilmesi mümkündür.
Danks Tipi Yarım Silindirik Buhar Kazanı
Düşük kapasitelerde ve katı yakıtta çalışacak işletmeler için ideal tercih konumundaki buhar kazanı türüdür. Bu tip buhar kazanının alt kısmı geniş ve açık olduğundan ısınan su ile temas minimum düzeydedir. Bu kazan tipinde sıvı-gaz yakıt kullanımında ısı kaybı fazladır. Danks tipi yarım silindirik buhar kazanının alt kısmına katı yakıt kullanımı için ızgara döşenebilmekte ve geniş bir yanma hücresine sahip olması özelliği ile katı yakıt kullanımında avantajlı olduğu için tercih edilmektedir.
Sekonder Yakışlı Buhar Kazanı
Sekonder yakışlı buhar kazanında genellikle katı yakıt olarak kullanılan malzeme, alt ısıl değeri 2500-3500 kcal / kg olan linyit kömürleridir. Linyit kömürü büyük oranda çabuk gazlaşan ve yanıcı maddeler içeren bir yakıt türüdür. Bu kömür buhar kazanında kullanıldığında uçucu kısımlar süratle gazlaşmaktadır. Bu etki sonucunda klasik tip buhar kazanında tam bir yanma gerçekleşememektedir. Ancak sekonder yakışlı buhar kazanlarında yanmamış karbon parçacıklarının taşıdıkları ısı potansiyelinden maksimum düzeyde yararlanılmakta ve ikincil yakma havası beslemesi sayesinde verimlilik yüzde 8 ila 11 oranında arttırılmaktadır.
Buhar Kazanı Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Kriterler
- Neredeyse tüm endüstriyel uygulamalar gibi buhar kazanında da verimlilik ön plandadır. Bir buhar kazanının en yüksek verim sağladığı yükleme durumu %80 yük durumudur. Bu sebepten seçilecek olan buhar kazanı kapasitesinin ihtiyaçtan %20 oranında daha büyük olması öncelikli tercih kriteridir.
- Buhar kazanının kullanılacağı işletmenin buhar ihtiyacı gün içerisinde çok fazla değişiklik gösteriyorsa, örneğin 2-3 kat farkla bu değer değişkenlik gösteriyor ise buhar kazanı mutlaka yedekli tercih edilmelidir. Bunun yanı sıra ortak tek bir kolektör üzerinden çek valf karşı dengelemesi ile buhar ihtiyacı arttığında yedek buhar kazanı devreye girmeli ve o anki ihtiyaç karşılanmalıdır.
- Buhar kazanının kullanılacağı işletmenin ihtiyaç duyduğu buhar basınç değeri ve buhar kapasitesi teknik açıdan yuvarlamalar yapmaksızın net bir şekilde hesaplanmalıdır. Birçok işletme buhar ihtiyacını belirlerken yukarı yuvarlamalar yapmakta ve ihtiyacı olandan daha büyük bir buhar kazanı ve buhar tesisatı edinerek, aksine buhar hızının düşmesine ve verimsiz bir buhar enerjisi tüketilmesine sebep olmaktadır. Buhar kazanı seçilirken net ve doğru veriler ele alınmalıdır.
- Düşük basınçta buhar kullanımı gerektiren cihazlara buharın yüksek basınçta götürülmesi ve burada basınç düşürücü yardımı ile istenilen basınç aralığına çekilmesi sağlanmalıdır. Bu işlem sayesinde hem cihaza buhar daha küçük çaplı borularla iletilmiş olacak hem de daha kuru bir buhar elde edilmesi sağlanacaktır.
- Buhar kazanı kullanılacak işletmenin buhar ihtiyacı yok ise ısınma amaçlı buhar kazanı kullanılmaması gerekir. Tesis ve işletme maliyetlerinin daha düşük olmasından dolayı, tesisin ısıl kapasitesine göre sıcak su kazanı ya da kızgın su kazanı sistemleri kullanılması daha uygun olacaktır.
- Buhar üretici seçimi yapılırken ani buhar çekim miktarı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu değerin çok yüksek olması durumunda sisteme bir buhar aküsü dâhil edilmeli ya da kısa sürede devreye girebilen bir su borulu buhar jeneratörü kullanılmalıdır.
- Kazan dairesi düzenlemesi sırasında, çalışma koşulları ve mahalli idarelerin belirlediği kazan sınıflandırma kuralları mutlaka dikkate alınmalıdır.
Tüm Yorumlar